Tahiti

De Wikipedia
Tahiti
hoho’a pee’utari no Tahiti.
hoho’a pee’utari no Tahiti.
Teotarafia
Fenua Farāni
Taa motu Motu Ni’a mata’i / te taa motu no te Tōtaiete
Vāhi moana Pātitifā
Rahi 1042 tm²
Te tahatai 132 tm
Te mouà teitei aè ’o Orohena (2241m)
Hau Fenua
Vaataata i pihai atu i te moana Pōrīnetia farāni
Ihi o te nunaa
Te huiraatira 178 133 taata (2007)
Te meùmeù 170,95 taata/tm²
Te òire rahi aè Papeete
Te tahi atu mea
Te ìmiraa popaā 1767
Te hora UTC-10
Puta fenua no Tahiti e Moorea

’O Tahiti, e fenua no Pōrīnetia farāni (te vaataata na te moana) ’oia, i te ’apato’a o te moana Pātitifā. No te Motu Ni’a mata’i e te taa motu no te Tōtaiete ’oia. E piti tuhaa ’oia, Tahiti nui - te rahi a’e - e Tahiti iti, taahia e te ’ari’ari Taravao.

E 178 176 to na raatira e 1078 tm² te rahiraa, te rahi a’e pa’i no te tahi atu mau fenua no Pōrīnetia farāni ’oia. ’O Papeete te ’oire faufaa, e te nohoraa o te mau fare o te hau. Ua tāpa’o te ’aaamu no Tahiti e te tāpaeraa o te taata mai Auterōnetia mai, e piti tauatini matahiti i teie nei. I muri a’e, ia tae mai te Popaā, e tauturu te mau tauiraa rau e te Popaā i te Pomare mā no te rave i te hau i ni’a i te tāāto’araa o Tahiti e ta na tahi atu fenua. Mai te hōpe’a tenetere XVIII mai ā, ua ’aihu’arāauhia te fenua e te mau ’orometua. I te matahiti 1842, ua riro ’oia ei Hau tāmaru no Farāni, hou te hirohirouri ei hu’arāau, te mero o te Fenua Farāni no Oteania. I te ’āva’e tiurai no 1957, ua taui te i’oa "Etablissement Français de l'Océanie" - Fenua Farāni no Oteania ei "Polynésie française" - Pōrīnetia farāni.

Te teotarafia[fa’ahuru ’ē | modifier le wikicode]

Te vāhiraa[fa’ahuru ’ē | modifier le wikicode]

te àveiàraa[fa’ahuru ’ē | modifier le wikicode]

Tei rōpū ò Tahiti i te moana Pātitifā, e 4200 tm te ātea i apatoà no Vaihī, e 8000 tm te ātea no Tiri, e 5900 tm te ātea no Auterāria. E 15000 tm te ātea no te fenua Farāni.

E piti tuhaa to te fenua, tāàmuhia e te àriàri no Taravao, ò Tahiti nui e ò Tahiti iti.

ò Tahiti te motu rahi aè no Pōrīnetia farāni, e 1042 tm² to na rahi. Te maoro o taua fenua nei, e 60 tirometera, te âano rā, e 30 tirometera. E 190 tm to na fāito hāatiraa.

te hurufenua[fa’ahuru ’ē | modifier le wikicode]

Ò Tahiti te fenua teitei aè o Pōrīnetia farāni.E 2241 metera te teitei o te mouà teitei aè, ò Orohena ia. Tē vai atoà ra te mouà Aorai (2066 m), te mouà Mārau (1 493 m) e te Tara o Mai'ao (1 321 m). No te mouà, e noho te pae rahi o te taata tahiti i tahatai. E àti paetahi te fenua i te aau. E 33 ava i rotopu i te tairoto e i te moana. E 141 tm² te rahi o te tairoto. E nehenehe ta mātou i hiò i Moorea mai Mahina mai e tae roa i Punaauia. E rave rahi taata moorea tē rave i te òhipa i Papeete.

Te àhuāraì[fa’ahuru ’ē | modifier le wikicode]

E piti ànotau :

  • Te tau ua, te àuhune, mai te âvaè novema mai e tae roa i te âvaè èperēra ;
  • Te tau anuanu, mai te âvaè mē mai e tae roa i te âvaè âtopa, e tau toètoè ia.





Te anuvera avaè i Fa'a'a i te matahiti 2007 i °C (te tumu: ISPF)
Ten. Fep. Māt. Èpe. Tiun. Tiur. Âte. Tetep. Âto. Nov. Tit.
Anuvera 27,8 28,5 28,6 28 27,4 26,6 25 26 26 26,5 27,1 26,6

E taa ê te àhuāraì ia au i te pae o te fenua. E mea ua aè i te pae te farara te maraamu ai.

Te nanumiti paruparu[fa’ahuru ’ē | modifier le wikicode]

Aita e nanumiti no te âvaè, no te mahana rā. No reira, e pāhee noa ā te tai i te poìpoì roa e i te ahiahi, e pānunu te tai i tuìraa pō e i te avatea.

Te àti mataì rorofaì[fa’ahuru ’ē | modifier le wikicode]

Tei roto te fenua i te ārea e tupu te mataì rorofaì ai. No reira, i te matahiti 2010, ua farara te mataì rorofaì ò Oli, e 200 tm/h to na tere.



Pōrīnetia Te fenua Tōtaiete mā i Pōrīnetia farāni Te reva nō Pōrīnetia farāni
Te fenua ni’a mata’i mā : Mai’ao | Meheti’a | Mo’orea | Tahiti | Teti’aroa
Te fenua raro mata’i mā : Huahine | Manuae | Maupiha’a | Maupiti | Motu One | Porapora | Ra’iātea | Taha’a | Tupai
Te mau ta’amotu : Tuha’a pae mā | Ma’areva mā | ’Enana mā | Tōtaiete mā | Tūāmotu mā
Commons
Commons
Wikimedia Commons propose des documents multimédia sur

Tahiti